بررسی اثر قیمت گذاری اقتصادی آب آبیاری بر الگوی کشت در دشت دهگلان

ایران با میانگین بارش 260 میلی­متر در سال جزء کشورهای دارای منابع آب محدود است. به همین دلیل، برای مدیریت تقاضای آب می­توان از سیاست قیمت­گذاری بهره جست، اما قیمت‎گذاری مناسب آب آبیاری در هر منطقه، نیازمند تعیین ارزش اقتصادی آب با توجه به شرایط و محصولات زراعی منطقه مورد نظر می‌باشد. بدین منظور، در این پژوهش به تعیین ارزش اقتصادی آب و بررسی تأثیر اعمال سیاست قیمت در قالب 10 سناریو بر الگوی کشت بر اساس مدل برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی و روش بیش‎ترین آنتروپی پرداخته شد. آمار و داده های مورد نیاز با استفاده از تکمیل پرسش‌نامه به وسیله کشاورزان دشت دهگلان در سال 92-1391 گرد­آوری شد. بمنظور انتخاب بهره­برداران از روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای استفاده شد و در نهایت، پرسش‌نامه­های مورد نظر به وسیله 162 بهره­بردار تکمیل شد. نتایج نشان دادند که هزینه استخراج هر مترمکعب آب معادل 3/634 ریال است. در نتیجه، اختلاف بین هزینه استخراج هر مترمکعب آب آبیاری با ارزش اقتصادی آن در این دشت برابر با 3/1878 ریال بدست آمد و با اعمال سیاست قیمت آب و افزایش قیمت آن تا مرز ارزش اقتصادی، منجر به کاهش مصرف آب و سطح زیر کشت تمامی محصولات بویژه کاهش سطح زیر کشت محصولاتی می­شود که بازده ناخالص آن­ها بیش‌ترین کاهش را در قبال این سیاست داشته­اند.